Dyrektor Muzeum Rzemiosła w Krośnie zaprasza na uroczyste otwarcie wystawy prac graficznych Miklόsa Nemetha „Świętość i dekoracyjność”. Wernisaż odbędzie się w czwartek 13 czerwca 2024 roku o godzinie 18.00 w Piwnicy PodCieniami (Krosno, Rynek 5), wstęp wolny. Wystawę będzie można zwiedzać do 14.07.2024 roku.
Miklós Nemeth
Miklós Nemeth urodził się 25 stycznia 1967 roku w Zalaegerseg. Do szkoły podstawowej uczęszczał w swoim rodzinnym mieście. W 1985 ukończył liceum Endre Sagvari (dzisiejsze Ferenc Kolcsey) w Zalaegerszeg. W 1988 otrzymał dyplom nauczycielski z historii i rysunku w kolegium nauczycielskim Daniel Berzsenyi w Szombathely (dzisiejsze West Transdanubia University).
Mieszka i tworzy w Zalaegerszeg, przez długi czas uczył w Szkole Podstawowej im. Gyorgy Dozsa Primary Schooli. Od 10 lat jest pracownikiem Muzeum Wsi Gocseji (Village Museum) jako artysta grafik. Regularnie uczestniczy w wystawach indywidualnych i zbiorowych.
Jego niepowtarzalne rysunki tuszem wykonywane z niezwykłą jakością i dbałością o szczegóły, dzięki dekoracyjnej falistej, wyginającej się, pofałdowanej grze linii, przywołują w odbiorcy atmosferę nieco barokową, co nieco secesyjną. Jednakże zamiast melancholijno-symbolicznej natury, prace Nemetha mają nadzwyczaj żywy przekaz. Można wejść w poglądową surrealistyczną baśń, jakby wszechświat stworzony z fantazją. Artysta wplata w nie nieprzewidywalnie pokręconą dekoracyjność. Za pozornie lekkim wyglądem kryje się w większości narracja o filozoficznej głębi. W grafikach przedstawionych na wystawie w Krośnie, artysta kładzie nacisk na tematykę sakralna podczas której przekształca tradycyjną ikonografię i poszerza ją o elementy subiektywne co z jednej strony przekazuje widzom dodatkowe warstwy znaczeniowe, a z drugiej zaś, dobrze znane wszystkim sceny przybliża współczesnemu odbiorcy.
Wystawa grafik Miklόsa Nemetha zatytułowana: Świętość i dekoracyjność odnosi się do Ikonografii sakralnej ukazanej przez twórcę w sposób zgoła odmienny – nie w klasycznym biblijnym ujęciu, lecz za pomocą nowatorskiego, wysublimowanego stylu i poprzez indywidualną tajemniczą estetykę, a po części nawet mistyfikację.
Artysta niewątpliwie wypracował własny styl. Uwagę przykuwa odrębny wizerunek artystyczny wykreowany w wyniku budowania osobistych światów wewnętrznych. Twórca od początku założył sobie indywidualizm – nigdy nie chciał, by jego prace przyrównywano do dzieł innych artystów czy też wpisywano w ramy jakiegokolwiek kierunku artystycznego. Fakt ten nie oznacza jednak, że w jego twórczości brakuje znaczących inspiracji, które bezsprzecznie wpłynęły na działania artystyczne. Nemeth w niebywale lekki, a jednocześnie wyrazisty sposób, łączy cechy różnych stylów. Od uwydatnionej bogatej linii rokoko po meandrującą grę secesyjnej kreski. W jego pracach dostrzec można ponadto obecność wielu inspiracji zaczerpniętych m.in. z gotyku, baroku, ekspresjonizmu, obecność elementów kultury wschodu, a nawet skandynawską sztukę zdobniczą. Koronkowe wręcz wykonanie warsztatowe, ale i dosłowne wykorzystanie koronkowych wstawek, przyrównać można do subkultury dark/goth. Miklόs Nemeth zapożyczył z niej i zasymilował do swojej twórczości najbardziej charakterystyczne motywy dekoracyjne. Klimat ilustracji jest niekiedy poprzetykany mrocznymi wątkami w stylu romantyzmu, epoki wiktoriańskiej czy belle époque. Artysta tworzy niezwykle szczegółowy rysunek – swoisty baśniowy świat. Dominująca tematyka prac Nemetha wywodzi się głównie z Biblii, Która bardzo często jest źródłem inspiracji dla artystów. Twórca z Zalaegerszeg przekłada jednak znane powszechnie motywy biblijne na własny swoisty język sztuki, tworząc za każdym razem osobistą wizję. Poruszana tematyka nie ogranicza się jedynie do wskazanych źródeł – jest ona o wiele szersza. Zaliczają się do niej nie tylko sceny alegoryczne, których źródłem jest Stary Testament ale również sceny rodzajowe, mitologiczne i historyczne.
Miklós Nemeth nie należy do żadnego nurtu – tworzy obrazy prowokujące odbiorcę do myślenia i refleksji. Każda z prac jest wyjątkowa i niepowtarzalna w swym wyrazie. Jego czarno-białe grafiki nawiązują do świata snów, śmierci, przemijania a także do rzeczywistości duchowej wolnej od problemów współczesności. Przedstawiona rzeczywistość jest ilustracją marzeń artysty, wypełnioną baśniowymi postaciami czy zwierzętami wyjętymi wprost z krainy cieni. Obrazy te niosą swego rodzaju przesłanie skierowane do ludzi żyjących „tu i teraz” – w czasach kiedy wszystko zdaje się być profanacyjne. Można odnieść wrażenie iż Nemeth z pewną nonszalancją, stara się przenieść ludziom i zarazem pozwolić odczuć, tak bliskie im niegdyś, mistycyzm i duchowość. Artysta, tworząc zupełnie nową przefiltrowaną i świeżą jakość, skłania odbiorcę do ponownego zagłębienia się w sferę duchowości.
W twórczości Miklόsa Nemetha szczególnie intryguje mnie otwarta kompozycja grafik. Charakteryzuje ją niezwykła autonomia – jest zawieszona w bezczasowym trwaniu i zawsze gotowa na przyjęcie nowych wątków. Stan wyjęty jakoby z ram czasu trwa w tajemniczym kontekście. Jest to niejako fantastyczna przestrzeń z bezkresem, który można dopowiadać na każdym etapie. Uwagę przykuwa również defragmentacja i rozszczepienie elementów oraz form. Sceny wyjęte są niczym ze snu, poszarpane i nie dające się usytuować w konkretnym miejscu.
Jednak przy wszech obecnej dekoracyjności staje się to zupełnie nieistotne. Ilustracje zostały wzbogacone ponadto o wiele zaskakujących treści formalnych oraz rozwiązań warsztatowych. Zabiegi te z kolei wyzwalają w widzach nowe doznania i prowokują do przemyśleń. Figuratywne sceny stworzone z przeplatających się wzajemnie starannie prowadzonych linii, dają wrażenie jakby utkanych z siatki. Artysta nieprzypadkowo posługuje się symbolami, plecionką naszpikowaną artefaktami, umieszczając je jak rekwizyty w przestrzeni dzieła. W jego pracach spotkać można na przykład żaby i kruki, które w kulturze i sztuce występowały niejednokrotnie w kontekście demonologicznym. Osobliwe ilustracje z wystylizowaną fauną i florą, mają wymiar baśniowy, zdając się pochodzić z odległych krain. W grafikach Nemetha ujmuje mnie niebywała staranność i misterne wykonanie oraz gruntowność idącą w parze z lekkością i finezją falujących linii – współgrających z cała swą energią. Twórca porywa nas w swój świat i zachęca do podróży w głąb.
Obok twórczości Miklόsa Nemetha z pewnością nie można przejść obojętnie, należy zatrzymać się przy niej na dłużej. Uwagę przykuwa każdy fragment opowiadanej historii, najdrobniejszy niuans i z pozoru nieistotny szczegół. Powtarzalność krętych spiralnych linii, lekkość i bajkowość, dynamizm, ekspresja kompozycji po chwili przyglądania się zaczynają zastygać w ryzach pewnej cykliczności, powtarzalności, swoistego rytmu, ornamentu, wzoru. Osobliwe ilustracje ze świata baśni jawią się niczym surrealistyczne miraże. Narracja rzeczywistości w eteryczny, ale wyrazisty sposób, pokierowana jest przez pryzmat wewnętrznego świata artysty. Prace charakteryzuje maniera, której nie sposób znaleźć gdziekolwiek indziej. Grafiki Miklόsa Nemetha uznać należy z pewnością za efekt wyzwolenia się od przyjętych klasycznych zasad i artystycznych reguł. W sztuce Nemetha dochodzi do kulminacji artystycznego wyrazu i poniekąd do ustanowienia osobistego uniwersum artysty. Jego prace można uznać za przejaw symbolicznej i metaforycznej interpretacji scen religijnych jako znaków wiary i duchowości.
Magdalena Długosz-Kościelniak – kuratorka wystawy
